De grotten van Hotton: de wereld van Duizend-en-één-Nacht

Update op 22/10/2019

Kent u de toverformule waarmee Ali Baba de poort in de rots opende, om zo toegang te krijgen tot de schatten die de 40 rovers er hadden verborgen? In Hotton begon het avontuur van de speleologen ook als een fantastisch sprookje. Maar er was meer nodig dan de bewuste zin ‘Sesam, open u’ om beetje bij beetje de rijkdommen van de grot te ontdekken…

© V.Gerber et V.Kalut

De geschiedenis van de ontdekking

Volharding, durf, nauwgezetheid, maar ook een portie geluk en veel koelbloedigheid waren nodig om bloot te leggen wat vandaag één van de mooiste grotten van België en zelfs van Europa zijn. Het is de enige toeristische grot van het land die volledig beschermd is. En wel omdat ze bijzonder opmerkelijk is omwille van de zeldzaamheid van haar afzettingen.

Op 29 november 1958 legde een gat dat in de rotswand van een steengroeve werd geslagen, een holte bloot. Het achterliggende netwerk liep zomaar eventjes 2 km ver. Overheidsdiensten kwamen kijken en in de pers verschenen grote titels. De ontdekking baarde veel opzien. De dagen gingen voorbij en 6 weken later besloot de exploitant om de ingang weer dicht te gooien om ongestoord zijn industriële activiteit voort te kunnen zetten. Zo vernietigde hij onherroepelijk zeer mooie zalen. Maar de speleologen hadden wel de tijd gehad om een topografie van de grot uit te tekenen alvorens ze werd afgesloten. Er moest een nieuwe ingang worden gevonden.

D.Van der Elst, B.Thiry, J-P Van den Abeele, L. De Backer et F.Peeters

In maart 1961 drongen de speleologen, zonder toestemming, met hun klimmateriaal in de opening die een weekend lang weer toegankelijk was. Ze maakten een schacht in het dak en kwamen terecht in een weide. Het risico loonde, want de grot van Hotton was vanaf toen ook bereikbaar via een andere doorgang, die geen eigendom is van de groeve. Het publiek daalde voor het eerst af op 21 april 1962, en sinds 2000 zijn de ondergrondse routes verdrievoudigd.

Een afdaling tot 65 meter diep leidt naar de ondergrondse rivier. Van 1961 tot 2012 en 7 sifons later, loopt het verhaal verder. De sifon nummer 8 wordt verkend.

© FTLB/L.Aprosio

Door de grot van Hotton loopt de Ourthe. Hier zijn de oudste afzettingen meer dan 500.000 jaar oud. De grot bestaat, en dat maakt precies haar charme, uit een opeenvolging van galerijen in verdiepingen die illustreren hoe de rivier dieper en dieper indrong. Het netwerk is meer dan 5 km lang. Corrosie, erosie, afzettingen creëren een wondere wereld.

Hotton en speleologie: Een boeiende tentoonstelling over het ‘7e continent’

De speleoclub van België en de vereniging van de Grotten sloegen de handen in elkaar om de geschiedenis te schetsen van het onderzoek in de grot van Hotton. Ze haalden hun archieven boven en goten hun kennis in meer begrijpelijke taal. Het resultaat is een zeer interessante tentoonstelling die u in de ontvangsthal kan zien. Het is een goede inleiding op het bezoek zelf. U leert er heel wat over het materiaal van de perfecte speleoloog van gisteren en vandaag, over het wetenschappelijk onderzoek in Hotton en elders, over de geschiedenis van de ontdekking van de grot en de inrichting om ze in stand te houden.

© FTLB/L.Aprosio

Buiten is er een speelterrein en een tuin die aan de typische fauna en flora van de Calestienne gewijd is, het gebied dat gekenmerkt wordt door een kalkhoudende bodem. U brengt er beslist aangename momenten door, met als hoogtepunt een zeer mooi uitzicht over een opmerkelijk landschap. Het bezoek aan de grot duurt ongeveer een uur. Een lift brengt u daarna weer helemaal naar boven.

Milieubewust toerisme

Een bezoek aan de grotten is natuurlijk een hele belevenis, maar brengt ook schade toe aan dit natuurlijke juweel. De beheerders trachten het zo goed mogelijk in stand te houden, met de aanleg van vlonderpaden, met led-verlichting, om zo een route voor groepen uit te stippelen die uit de buurt blijft van de afzettingen. Een deel van het parcours blijft trouwens ontoegankelijk omdat het voorbehouden is voor onderzoek.

© FTLB – PWillems